Phục hồi chức năng gãy cổ xương đùi
Mục lục
Gãy cổ xương đùi là một trong các chấn thương thường gặp đặc biệt ở người già. Vì là xương lớn nên khi gãy nó không những gây ra rất nhiều các thương tật về cơ thể mà còn dễ diễn biến tới các biến chứng khó hồi phục. Vì vậy phục hồi chức năng gãy cổ xương đùi cần được đặt ra sớm và kịp thời để tránh những tác hại không mong muốn.
I. Đại cương
– Gãy cổ xương đùi là loại gãy mà đường gãy ở giữa chỏm đùi và đường liên mấu chuyển.
– Gãy cổ xương đùi hay gặp ở người già. Bản chất là do ngã đập mông va chạm vùng xương chậu hoặc vùng mấu chuyển lớn. Bệnh thường có tiên lượng không tốt do có nhiều biến chứng.
– Một số biến chứng, thương tật thứ cấp hay gặp sau gãy cổ xương đùi: choáng chấn thương, loét do đè ép ở vùng cùng cụt, gót chân. Ngoài ra giai đoạn muộn có thể gặp tiêu chỏm xương đùi, co rút teo cơ, bàn chân xoay ngoài, cứng khớp háng.
II. Chẩn đoán
Thường xuất hiện sau ngã, chấn thương
- Cơ năng: – Đau chói tại khớp háng
– Đau gối
– Mất cơ năng: hoàn toàn/ không hoàn toàn.
- Thực thể: – Trục chi thay đổi
– Chiều dài tương đối, tuyệt đối ngắn hơn bên lành.
– Bàn chân xoay ngoài
– Gõ dồn đau chói khớp háng
– Đường Nelaton-Rose thay đổi
– Tam giác Bryan mất vuông cân
– Sờ nắn: mấu chuyển to bị kéo lên trên. Có điểm đau chói phía trong của bó mạch thần kinh đùi chung.
- Cận lâm sàng: Chụp XQuang khớp háng 2 bên tư thế thẳng và chếch 3/4 bên cổ xương đùi bị gãy nhằm xác định vị trí gãy và độ di lệch của xương.
III. Phục hồi chức năng gãy cổ xương đùi
Phục hồi chức năng gãy cổ xương đùi cần được lên kế hoạch ngay từ khi xác định tổn thương gãy từ X-Quang để sớm đưa ra những phương pháp hợp lý
1. Nguyên tắc
– Giảm đau, giảm phù nề
– Chống huyết khối tĩnh mạch chi
– Tăng cường sức mạnh các nhóm cơ khớp háng, cơ mông, khung chậu.
– Khôi phục lại tầm vận động khớp háng
– Khôi phục lại dáng đi.
2. Các phương pháp
a. Sau phẫu thuật kết hợp xương với đinh Smith Peterson:
– Mục tiêu: phòng các biến chứng viêm phổi do ứ đọng. Phòng loét do tỳ đè, huyết khối, giảm đau.
Duy trì tầm vận động các khớp tự do, tránh teo cơ, cứng khớp do bất động.
Tăng cường sức mạnh cho các nhóm cơ đi nạng. Phục hồi chức năng di chuyển.
– Phương pháp:
+ Tập thở hiệu quả kết hợp vỗ rung long đờm.
+ Lăn trở thường xuyên phòng chống loét do tỳ đè. Thay đổi tư thế từ nằm ngửa sang nằm nghiêng phải kê lót gối to kẹp giữa hai chi dưới.
+ Vận động trợ giúp giữa tập duỗi khớp háng, khớp gối bằng tay kỹ thuật viên.
+ Vận động tăng cường sức mạnh cho cơ tứ đầu đùi bằng động tác duỗi khớp gối.
+ Tăng cường sức mạnh của nhóm cơ đi nạng bằng tạ với các mức độ tăng dần.
+ Hướng dẫn đi nạng không chịu sức nặng trong 6 tháng.
+ Đi nạng chịu sức nặng một phần sau 6 tháng. Sau đó chịu sức nặng tăng dần nếu không có hiện tượng tiêu chỏm.
– Vật lý trị liệu: Nhiệt trên cơ tứ đầu đùi và cơ tam đầu.
b. Sau bó bột
- Bó bột kiểu Withmann
– Hướng dẫn bệnh nhân đi lại trong bột. Có thể đi lại trong bột ngay sau 24-48 giờ.
– Tập tăng độ mạnh cơ tứ đầu đùi và nhóm cơ đi nạng.
– Tăng tầm vận động khớp háng và khớp gối.
- Bó bột với que ngang:
Phương pháp này thường chỉ định cho người già hoặc không có chỉ định phẫu thuật. Nó giúp tránh được nhiều phiền toái cho bệnh nhân.
Thời gian mang bột 4-6 tuần.
Phương pháp phục hồi chức năng như với trường hợp sau phẫu thuật.
c. Theo dõi
– Tình trạng ổ gãy: có đau,sưng nề, hay di lệch và biến dạng hay không.
– Theo dõi và tái khám sau 3 tháng, 6 tháng và 1năm.
Tham khảo thêm:
- Dịch vụ châm cứu Hà Nội
- Điều trị đau thần kinh tọa bằng châm cứu tại nhà
- Phục hồi chức năng tại nhà
- Giá châm cứu tại nhà
- Tại sao chọn dịch vụ châm cứu tại nhà
- Điều trị đau lưng bằng dịch vụ châm cứu tại nhà
- Tại sao nên chọn dịch vụ phục hồi chức năng tại nhà
- Điều trị đau Cổ vai gáy tại nhà
- Dịch vụ xoa bóp bấm huyệt tại nhà
