Cơn tai biến mạch máu não thoáng qua
Mục lục
Cơn tai biến mạch máu não thoáng qua có triệu chứng bệnh như một cơn đột quỵ não nhưng chưa làm tổn thương hay gây phá hủy não.
Định nghĩa
Cơn tai biến mạch máu não thoáng qua ( hay cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua) là những thiếu hụt thần kinh khu trú xảy ra đột ngột do nguyên nhân mạch máu kéo dài < 24 giờ. Thuật ngữ cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua được dùng để chỉ tình trạng kéo dài dưới 24 giờ, còn thuật ngữ thiếu sót thần kinh có hồi phục do thiếu máu (reverseble ischemic neurological deficit) dùng để chỉ tình trạng kéo dài từ 24 giờ tới 7 ngày. Chỉ những triệu chứng kéo dài trên 7 ngày mới do nhồi máu não gây ra và được gọi là đột quỵ não (stroke).
Nguyên nhân gây tai biến mạch máu não
Nguyên nhân dẫn đến cơn tai biến mạch máu não thoáng qua thường gặp:
- Do nghẽn tắc nhánh động mạch não. Nguyên nhân hàng đầu do vữa xơ động mạch.
- Do giảm lưu lượng tưới máu toàn thể hay cục bộ. Nguyên nhân do: hạ huyết áp thế đứng; các nguyên nhân gây chít hẹp hệ động mạch cảnh hoặc động mạch sống – nền; loạn nhịp tim; tăng độ nhớt của máu; “hội chứng cướp máu dưới đòn”…
Yếu tố nguy cơ gây tai biến mạch máu não
Các yếu tố nguy cơ của cơn tai biến mạch máu não thoáng qua cũng giống như của đột quỵ thiếu máu cục bộ. Các yếu tố nguy cơ gây tai biến mạch máu não có thể thay đổi được bao gồm:
- Nghiện rượu, hút thuốc lá
- Tăng huyết áp
- Rối loạn chuyển hóa lipid máu
- Đái tháo đường
- Béo phì
- Căng thẳng tâm lý xã hội (ví dụ, trầm cảm)
- Bệnh tim (đặc biệt là các bệnh lý dẫn đến thuyên tắc mạch, như nhồi máu cơ tim cấp, viêm nội tâm mạc nhiễm trùng, và rung nhĩ)
- …
Các yếu tố nguy cơ không thể thay đổi được gây tai biến mạch máu não bao gồm:
- Đột qụy trước đó
- Tuổi cao
- Tiền sử gia đình có đột quỵ
- Nam giới
Triệu chứng cơn tai biến mạch máu não
Các biểu hiện của cơn tai biến mạch máu não thoáng qua giống như các biểu hiện của một đột quỵ não cấp và có thể bao gồm các triệu chứng sau đây:
- Yếu hoặc tê bì tay, lưỡi, má, cằm, mặt, cánh tay hay chân
- Khó nói một cách bình thường hay kín đáo
- Nhìn không rõ có thể xảy ra ở 1 hoặc cả 2 mắt
Trong đột quỵ não cấp các triệu chứng đột quỵ kéo dài trong khi cơn thiếu máu não thoáng qua các triệu chứng mất đi một cách nhanh chóng.
Dấu hiệu nhận biết sớm tai biến mạch máu não
Có một cách rất dễ để nhớ các dấu hiệu của đột quỵ, đó là các dấu hiệu thường xuất hiện đột ngột với 4 dấu hiệu đặc trưng bao gồm các biểu hiện sau đây:
- Mặt (Face): Nhìn 2 bên mặt không đối xứng nhau hoặc một bên mặt bị xệ xuống
- Tay (Arm): Bệnh nhân có bị yếu hay bị tê bì 1 hoặc cả hai bên tay không? Cánh tay bệnh nhân có rơi xuống khi cố cử động
- Nói (Speech): Bệnh nhân có gặp khó khăn khi nói không? có nói các tiếng khác thường hay không?
- Thời gian là vàng (Time): Nếu bạn ghi nhận bất kỳ dấu hiệu nào như trên, cần phải gọi ngay xe cấp cứu (quay số 115) và đưa bệnh nhân đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời, giảm thiểu di chứng đột quỵ (càng sớm càng tốt). 4 biểu hiện đáng chú ý trên có thể ghép trong một từ dễ nhớ là “NHANH” trong tiếng Anh là “FAST”
Điều trị cơn tai biến mạch máu não thoáng qua như thế nào?
Cơn tai biến mạch máu não thoáng qua thường không cần điều trị ngay lúc đó, tuy nhiên, cần tập trung vào điều trị các yếu tố nguy cơ làm thúc đẩy tiến triển thành một đột quỵ não cấp thực sự. Để làm giảm các nguy cơ đột quỵ, bạn cần: Tuân thủ thực hiện uống thuốc điều trị theo đơn, các thuốc này đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc ngăn ngừa đột quỵ não cấp. Phương pháp khác để ngăn ngừa thiếu máu não là thực hiện phẫu thuật hoặc thủ thuật để tái thông động mạch bị hẹp ở vùng cổ, đây là loại điều trị chỉ áp dụng cho một số ít bệnh nhân đặc biệt.
Xin xem thêm tại:
