Kỹ thuật phục hồi chức năng sau thay khớp háng

Phẫu thuật thay khớp háng nhân tạo là một phương pháp điều trị những bệnh lý khớp háng mà tất cả các phương pháp điều trị khác không đem lại hiệu quả. Thông thường thay khớp háng nhân tạo sẽ giúp giảm đau cho bệnh nhân, cải thiện tầm vận động khớp háng giúp bệnh nhân trở lại các sinh hoạt hàng ngày.

Sau phẫu thuật người bệnh cần được hướng dẫn tập luyện càng sớm càng tốt, giúp phục hồi nhanh và giảm biến chứng.

PHỤC HỒI CHỨC NĂNG VÀ ĐIỀU TRỊ SAU THAY KHỚP HÁNG

1.  Nguyên tắc phục hồi chức năng và điều trị sau thay khớp háng

–   Giảm đau, giảm phù nề.

–   Gia tăng sức mạnh các nhóm cơ

–   Tăng tầm vận động khớp háng

–   Bảo vệ khớp háng mới

–   Lấy lại hoạt động bình thường cho bệnh nhân

2. Các phương pháp và kỹ thuật phục hồi chức năng:

2.1.  Ngày thứ 1 và 2 sau phẫu thuật thay khớp háng

–   Tập các bài tập vận động ở trên giường, thay đổi tư thế

–    Khớp cổ chân: tập gấp duỗi và xoay khớp cổ chân, tập vài lần trong ngày, mỗi lần 5-10 phút. Bài tập được tiến hành bắt đầu sau khi phẫu thuật cho đến khi khỏi bệnh.

–   Khớp gối: Bệnh nhân nằm ở tư thế 2 chân duỗi thẳng, mũi chân thẳng lên trần nhà, tập gấp duỗi gối bằng cách nâng khớp gối lên thụ động hoặc chủ động 20 động tác mỗi lần. Ngày khoảng 2 lần. Chú ý: không xoay khớp gối.

–   Co cơ mông: bệnh nhân nằm ngửa, co cơ mông trong 5 giây sau đó nghỉ 5 giây, tập mỗi lần 10 động tác và ngày tập 5lần.

–    Tập khớp háng: tập khép và dạng khớp háng. Bệnh nhân nằm ngửa 2 chân duỗi thẳng, dạng khớp háng cả 2 chân (cả khép). Chú ý không xoay khớp háng vào trong và luôn để ở tư thế hơi xoay ngoài.

–   Tập co cơ tĩnh: bệnh nhân nằm với gối thẳng, co cơ tĩnh cả 2 chân, mỗi lần co 5 giây rồi nghỉ 5 giây nâng, tập 10 động tác trong 1 lần và 10 lần/ngày. Nằm nâng chân lên khỏi mặt giường giữ trong 5-10 giây.

–   Tập mạnh sức cơ tứ đầu đùi: bệnh nhân nằm thẳng đặt 1 gối dưới kheo chân, giữ cho khớp gối gấp khoảng 30 độ – 40 độ. Giữ chặt đùi và đưa cẳng chân lên trên giữ trong khoảng 5 giây rồi từ từ đưa về vị trí cũ. Mỗi lần làm 10 động tác và 3-4 lần/ngày.

2.2.  Từ ngày thứ 3-5 sau phẫu thuật

–   Cho bệnh nhân ngồi dậy ở trên giường, tiếp tục tập các bài tập vận động ở trên giường: khớp gối, khớp háng.

–   Đưa 2 chân ra khỏi thành giường, tập đung đưa 2 chân và tập tăng sức mạnh của cơ đùi. Bệnh nhân có thể tự di chuyển nhẹ nhàng ở trên giường.

2.3.  Từ ngày 5 đến 4 tuần sau phẫu thuật thay khớp háng

–   Bệnh nhân tiếp tục các bài tập vận động khớp và tăng sức mạnh của cơ.

–   Giai đoạn này có thể tập đứng và đi với nạng hoặckhung.

–   Những lần đầu bệnh nhân có thể có người giữ sau đó tự đứng.

–   Bệnh nhân đứng chịu trọng lực trên chân lành, 2 tay bám vào thành ghế. Nâng gối của chân kia lên giữ trong 2-3 giây sau đó đặt chân xuống. Động tác nữa là đứng chịu trọng lực trên chân lành giữ gối và háng bệnh trên 1 mặt phẳng rồi tập khép và dạng khớp háng bằng cách đưa chân vào trong và ra ngoài.

–   Động tác tập gấp và duỗi khớp háng: đưa chân phẫu thuật ra trước và ra sau. Chú ý là không được gấp khớp háng trên 90độ

–   Tập đi bộ, tập lên xuống cầu thang

–   Tập mạnh sức cơ tư thế đứng bằng cách kéo chân bằng dây chun.

2.4.  Từ 4-6 tuần sau phẫu thuật thay khớp háng

-Bệnh nhân đi bộ với nạng hoặc gậy, lần đầu đi khoảng 5-10 phút trong 1 lần và đi 3-4 lần/ngày. Những lần sau có thể đi 20-30 phút và 2-3 lần/ngày.

-Tập đạp xe đạp tại chỗ và tập tham gia các hoạt động hàng ngày: rửa bát, giặt giũ.

2.5.  Từ 6-12 tuần sau phẫu thuật thay khớp háng

–   Bệnh nhân có thể tập đi bằng cách bỏ nạng

–   Tập lái xe

2.6.  Sau 12 tuần sau phẫu thuật khay khớp háng

–   Bệnh nhân có thể trở lại công việc, lái xe, chạy, đánh golf..

3. Những điều nên làm và không nên làm sau phẫu thuật thay khớp háng

–   Không gấp khớp háng quá 90 độ và không xoay khớp háng vào trong.

–   Không được ngồi xổm

–   Không được ngồi trên ghế mà không có tay vịn

–   Muốn đứng dậy từ ghế: đưa chân phẫu thuật ra trước sau đó từ từ đứng dậy

–   Không được ngồi ghế hoặc toilet thấp.

–   Không được xoay khớp gối khi đứng, ngồi, khi nằm và phải kê gối giữa 2 chân.

Xin xem thêm tại:

Phục hồi chức năng gãy thân xương cánh tay.

Phục hồi chức năng gãy mỏm khuỷu.

Thông tắc tia sữa tại nhà.