Châm cứu chữa liệt nửa người
Liệt nửa người là tình trạng một bên cơ thể không vận động được do tổn thương ở hệ thần kinh. Việc điều trị sau tai biến là quan trọng nhằm giúp bệnh nhân trở về với cuộc sống thường ngày. Châm cứu được chứng minh có hiệu quả trong điều trị phục hồi liệt nửa người.
Tác dụng của châm cứu trong điều trị liệt nửa người
Hiệu quả của châm cứu trong điều trị liệt nửa người thông qua các cơ chế sau:
Châm cứu thúc đẩy tăng sinh tế bào trong hệ thần kinh trung ương sau đột quỵ bằng các cơ chế sau:
- Tăng tái tạo tế bào thần kinh vùng dưới của não thất bên và hồi hải mã. Từ đó giúp cải thiện trí nhớ.
- Thúc đẩy tăng sinh tế bào ở mô bị thiếu máu cục bộ. Cũng như một số vùng tiếp giáp với tổn thương. Châm cứu cải thiện sự phân chia tế bào gốc, tăng yếu tố tăng trưởng thần kinh, yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu. Đồng thời, tăng cường chất bảo vệ thần kinh như acid retinoic
- Châm cứu điều hòa giúp tăng tưới máu cho vùng não bị tổn thương.
- Châm cứu giúp ức chế yếu tố gây chết tế bào theo chương trình.
Điều hòa các hóa chất thần kinh như:
- Hóa chất dẫn truyền thần kinh
- Chất chống oxy hóa, chống viêm.
- Yếu tố nuôi dưỡng thần kinh.
- Điều hòa các chất trung gian do chuyển hóa kỵ khí.
Từ những cơ chế trên có thể thấy châm cứu giúp phục hồi vận động nhanh ở bệnh nhân liệt nửa người sau đột quỵ. Ngoài ra một số nghiên cứu cũng chỉ ra việc phối hợp châm cứu và tập vận động chủ động, hiệu quả vận động sẽ càng tăng.
Cách châm cứu chữa liệt nửa người
Chỉ định
Bệnh nhân liệt nửa người, không hôn mê. Sinh hiệu như: mạch, huyết áp, nhịp thở ổn định.
Chống chỉ định
- Bệnh nhân đang hôn mê. Các chỉ số như: mạch, huyết áp, nhịp thở chưa ổn định.
- Tránh châm vào những vùng huyệt có viêm nhiễm hoặc lở loét ngoài da vì dễ gây nhiễm trùng thêm
- Người bệnh đang có bệnh lý nặng cần ưu tiên cấp cứu trước. Việc châm cứu có thể trì hoãn sau khi bệnh chính đã ổn định.
Công thức huyệt trong châm cứu liệt nửa người
Trong châm cứu chữa liệt nửa người sẽ chọn huyệt chủ yếu trên đường kinh dương minh. Ở tay là kinh dương minh vị. Ở chân là kinh dương minh đại trường. Công thức huyệt chung:
Kiên ngung, Tý nhu, Khúc trì, Thủ tam lý, Ôn lưu, Thiên lịch, Dương khê, Hợp cốc.
Bể quan, Phục thố, Lương khâu, Túc tam lý, Phong long, Giải khê.
Tác dụng: Hành khí hoạt huyết. Điện châm tần số không quá 20Hz.
Ngoài ra, có thể sử dụng các huyệt để điều trị triệu chứng kèm theo như:
- Điều trị đau vai, bán trật khớp vai sau đột quỵ: Bỉnh phong, Kiên ngung, Kiên liêu, Tý nhu.
- Điều trị nói khó: Á môn, Liêm tuyền, Thượng liêm tuyền.
- Điều trị nuốt khó: Nội quan, Nhân trung, Phong trì, Hoàn cốt, Ế phong, Tam âm giao.
- Điều trị liệt mặt: Nhân trung, Nghinh hương, Địa thương, Thừa tương, Hạ quan, Giáp xa.
- Điều trị suy giảm nhận thức và trí nhớ: Bách hội, Tứ thần thông, Thần đình.
- Điều trị chứng tiểu không tự chủ: Khí hải, Trung cực, Quan nguyên.
Lưu ý khi lựa chọn châm cứu chữa liệt nửa người
Trong quá trình châm cứu, người bệnh thấy hiện tượng như:
- Hoa mắt.
- Chóng mặt.
- Vã mồ hôi.
- Người mệt mỏi, khó chịu.
Cần báo ngay cho bác sĩ hoặc nhân viên y tế để có những biện pháp xử trí kịp thời.
Những bệnh nhân có sẵn bệnh tim mạch như tăng huyết áp… cần thông báo trước cho bác sĩ để cân nhắc trước khi thực hiện các kỹ thuật.
Những phương pháp khác chữa liệt nửa người
Laser châm
Xin xem thêm tại:
Chăm sóc bệnh nhân tai biến cần chú ý gì?
Cơn tai biến mạch máu não thoáng qua.