PHỤC HỒI CHỨC NĂNG CHO BỆNH NHÂN VỠ XƯƠNG BÁNH CHÈ
Vỡ xương bánh chè là loại gãy xương nội khớp trừ gãy cực dưới, có thể gãy kín hoặc gãy hở. Xương bánh chè giữ chức năng chính trong hệ thống duỗi gối. Gãy xương bánh chè hay gặp trong chấn thương vùng gối. Nguyên nhân là do tai nạn giao thông, lao động hoặc sinh hoạt. Phục hồi chức năng là phương pháp điều trị cần thiết và phải được thực hiện sớm.
– Có nhiều loại gãy khác nhau:
+ Gãy ngang: Phổ biến nhất, có thể gãy ở cực dưới hoặc ở cực trên.
+ Gãy nhiều mảnh, gãy hình sao.
+ Gãy dọc
ĐIỀU TRỊ
Tùy từng loại gãy, tùy thuộc vào lứa tuổi mà đưa ra phương pháp điều trị bảo tồn hay phẫu thuật
– Điều trị bảo tồn: Khi vỡ xương bánh chè dạng nứt rạn, không di lệch (2 mảnh và mặt khớp bánh chè-lồi cầu đùi không bị khấp khểnh)
Người cao tuổi không còn đi đứng hoặc có bệnh nội khoa nặng kèm theo.
Điều trị: bó bột ống đùi cổ chân với gối gấp 5-10 độ , để bột 3 – 6 tuần tùy từng trùờng hợp.
– Điều trị phẫu thuật: Khi vỡ xương bánh chè, 2 phần vỡ rời xa nhau quá 4mm, gãy vụn khi diện khớp của các mảnh gãy khấp khểnh hoặc có mảnh rời di lệch vào khớp gối.
Khi mổ cũng có nhiều phương pháp khác nhau: Mổ buộc vòng chỉ thép, mổ buộc xương chữ U, mổ bắt vis, mổ néo ép. Nếu vỡ vụn quá mổ lấy bỏ xương bánh chè.
Sau mổ tùy vào phương pháp mổ, nếu thấy không vững cần bó bột hoặc đeo nẹp đùi cẳng bàn chân tăng cường thêm 3 tuần.
– Với các phương pháp điều trị bảo tồn hay phẫu thuật sẽ đưa ra chương trình tập phục hồi chức năng phù hợp để giúp bệnh nhân trở lại hoạt động bình thường.
Các phương pháp và kỹ thuật phục hồi chức năng
1. Giai đoạn bất động khớp gối (với điều trị bảo tồn và sau mổ buộc vòng chỉ thép có bó bột tăng cường).
– Tập co cơ tĩnh trong nẹp, bột: đặc biệt là cơ tứ đầu đùi.
Tập co cơ tĩnh 10 giây/ lần, ít nhất 10 lần/ ngày.
– Tập chủ động các khớp tự do: Háng, cổ chân để tăng cường tuần hoàn.
– Sau khi bột khô, cho bệnh nhân đứng dậy, tập đi với nạng, chân bệnh chịu một phần sức nặng.
2. Giai đoạn sau bất động: (Sau khi tháo bột hoặc tháo nẹp cố định khớp gối
– Giảm đau, tránh co cứng khớp gối bằng nhiệt trị liệu, điện xung, điện phân thuốc qua khớp gối (với phẫu thuật buộc vòng chỉ thép chống chỉ định dùng sóng ngắn để điều trị)
– Xoa bóp chống kết dính xung quanh sẹo mổ, xung quanh xương bánh chè và xung quanh khớp.
– Di động xương bánh chè theo chiều dọc và chiều ngang.
– Gia tăng tầm vận động khớp bằng kỹ thuật giữ nghỉ và kỹ thuật trợ giúp.
+ Tập duỗi khớp gối hoàn toàn.
+ Tập gấp gối tăng dần, những ngày đầu tập vận động từ 0 đến 30 độ .
Sau đó tập tăng dần để đạt được tầm vận động gấp 90 độ sau 6 tuần.
+ Lấy lại tầm vận động khớp gối hoàn toàn sau 12 tuần.
– Gia tăng sức mạnh cơ đùi bằng các bài tập sức cản với tạ, bao cát, ghế chuyên dụng.
– Tập các bài tập xuống tấn, đạp xe đạp, tập trên dụng cụ tập chuyên biệt khớp gối, tập bơi, tập lên xuống cầu thang.
– Bệnh nhân trở lại các hoạt động bình thừờng sau 6 tháng
Xin xem thêm tại:
Châm cứu điều trị đau thắt lưng.
