Điều Trị Đái Tháo Đường Type 1

Mục lục

1 Điều Trị Đái Tháo Đường Type 1

Đái tháo đường là một hội chứng bệnh mạn tính có đặc điểm biểu hiện bằng tăng Glucose máu do hậu quả của việc thiếu hoặc mất hoàn toàn Insulin hoặc do có liên quan đến sự suy yếu trong bài tiết hoạt động của Insulin. Điều trị đái tháo đường từng type lại có những yêu cầu điều trị khác nhau.

1. Mục tiêu điều trị đái tháo đường:

Làm biến mất triệu chứng, tránh biến chứng lâu dài, bằng cách kiểm soát glucose máu tốt, với tỉ HbA1c < 7%
Điều chỉnh rối loạn lipide, protide tốt, trọng lượng ổn định bình thường, và tránh nhiễm cetone.
Tránh phát triển biến chứng thoái hóa (hạn chế biến chứng cấp và mạn tính).
Tránh tai biến do điều trị (teo mô mỡ, hạ glucose máu) \
Giáo dục bệnh nhân biết bệnh của họ.
Test đường huyết trên bệnh nhân Đái tháo đường

2. Điều trị đái tháo đường type 1:

2.1. Giáo dục bệnh nhân về bệnh ĐTĐ:

Giáo dục cho bệnh nhân biết cách dùng thuốc, cách ăn uống và các tai biến của thuốc nhất là dấu hạ glucose máu để kịp thời sử trí như dùng đường nhanh hoặc báo cho BS Chuyên khoa biết hoặc nhập viện ngay.

2.2. Ăn uống và vận động:

* Ăn uống : bệnh nhân ĐTĐ týp 1 thường là gầy, nên phải tăng nhu cầu calo hàng ngày.

* Vận động và tập thể dục: vừa phải, đương nhiên phối hợp insulin. Theo dõi kỹ glucose máu và cẩn thận liều insulin vì dễ nguy cơ hạ glucose máu.

3. Điều trị bằng insulin:

3.1.Các loại insulin được sử dụng:

– Insulin thường:

Tác dụng nhanh; nếu TDD có tác dụng sau 15-30 phút, tác dụng tối đa sau 1 giờ, kéo dài 4-6 giờ., nên được tiêm trước ăn 20- 30 phút.
Tiêm bằng nhiều đường (TM, TB, TDD, trong phúc mạc), mỗi cách tiêm có thời gian tác dụng khác nhau, dùng ống tiêm, bút tiêm

– Insulin trung gian (NPH)

Tác dụng kéo dài >8 giờ và <24 giờ.
Tác dụng sau 1- 2 giờ, tối đa 4-5 giờ.

– Insulin NPH hổn hợp:

Được trộn giữa insulin nhanh và insulin trung gian loại NPH.
Tên thị trường là Mixtard 30 HM, Scillin 30 (Insulin người sinh tổng hợp)….
Thuốc bắt đầu tác dụng sau 30 phút chích, tác dụng tối đa 2-8 giờ, kéo dài 24 giờ. Mixtard 30 HM Penfill cũng tương tự như vậy

– Insulin tác dụng trung gian có kẽm:

Thời gian tác dụng trong vòng 6-36 giờ.
Điểm bất lợi là gây đau chổ tiêm, nên phải tiêm ở đùi và mông

– Insulin tác dụng chậm:

Không dùng trong bút tiêm
Bắt đầu tác dụng 2giờ 30 sau chích, tối đa 7-15 giờ, kéo dài 24 giờ

– Insulin tác dụng rất chậm (ultra lente): tác dụng kéo dài 36 giờ.

3.2.Cách tiêm và đường tiêm:

Thông thường bằng đường TDD, trường hợp biến chứng cấp như hôn mê toan ceton hoặc tăng thẩm thấu thì truyền TM, tiêm TM.

3.3.Tác dụng phụ insulin:

.- Hạ glucose máu

– Phản ứng miễn dịch do điều trị insulin: Dị ứng insulin: dưới dạng mề đay.

– Đề kháng insulin.

– Loạn dưỡng mô mỡ tại chỗ tiêm: có 2 biểu hiện teo mô mỡ dưới da, phì đại mô mỡ dưới da vẫn còn là vấn đề khó tránh.

– Tăng glucose máu mâu thuẩn: hiệu ứng Somogyi, quá liều insulin làm hạ glucose, gây kích thích các hormon làm tăng glucose máu (catecholamin, cortisol, glucagon), càng làm nặng thêm các biến chứng.

– Phù: do giữ muối giữ nước.

3.4.Chỉ định điều trị insulin:

– ĐTĐ týp 1: điều trị thay thế suốt đời

– ĐTĐ týp 2: điều trị tăng cường hay vĩnh viễn tuỳ thuộc vào biến chứng hay bệnh phối hợp

– ĐTĐ thai nghén

3.5.Phác đồ điều trị insulin:

– Đối với insulin nhanh:

Chỉ định trong trường hợp cấp cứu như hôn mê toan ceton, hôn mê tăng thẩm thấu (truyền TM, bằng seringue chuyền hoặc bơm).
Ngoài ra insulin nhanh thường được chỉ định khi glucose máu dao động, khó kiểm soát.
Tiêm dưới da trước ăn 30 phút. Tiêm nhiều lần, hoặc tiêm 2 mũi hoặc 3 mũi nhanh trước bữa ăn, hoặc phối hợp thêm với insulin chậm hoặc hỗn hợp vào buổi tối

– Đối với insulin NPH:

Chỉ định trong ĐTĐ mà glucose máu ổn định, cần tiêm 2mũi/ngày: 1 buổi sáng và 1 vào buổi chiều.
Hoặc phối hợp với insulin nhanh trong kỹ thuật 3 hoặc 4 mũi tiêm: trung gian tiêm vào tối, insulin nhanh thì tiêm sáng, trưa và tối.

– Đối với insulin NPH trộn lẫn: Loại này được sử dụng theo 2 cách sau:

+ Kỹ thuật 2 mũi tiêm/ngày: tiêm 2 mũi trộn lẫn, chọn loại trộn lẫn này với mục đích là loại nhanh làm giảm nhanh glucose máu sau ăn, còn loại chậm tác dụng cả ngày (mũi ban ngày) và suốt trong đêm đến sáng (mũi ban đêm).

+ Kỹ thuật 3 mũi: insulin nhanh tiêm buổi sáng và buổi trưa, mũi trộn lẫn tiêm vào trước ăn buổi tối, kỹ thuật này hiệu quả hơn 2 mũi.

– Đối với insulin chậm: Kỹ thuật tiêm 1 mũi; chỉ định đối với bệnh nhân ĐTĐ có nhu cầu insulin tương đối không nhiều lắm

4. Thuốc ức chế miễn dịch

Điều trị ức chế miễn dịch trong ĐTĐ týp 1 ở giai đoạn mới khởi phát là một tiến bộ. Mặc dù có vài trường hợp lui bệnh hoặc giảm nhu cầu insulin, phần lớn bệnh nhân biểu hiện không dung nạp đường. Loại ức chế miễn dịch đặc hiệu nhất là KT đơn dòng, chống đặc hiệu trên sự sản xuất tế bào T. Một vài thuốc không nhằm ức chế miễn dịch như Probucol có xu hướng làm mất gốc tự do, và Nicotinamide ức chế sựtổng hợp Poly (ADP ribose) (một loại men phục hồi sự thương tổn NAD) nhằm làm suy yếu tế bào cung cấp NAD.

5. Ghép tuỵ

Tham khảo:

Kiến thức y học

Điều trị Đái tháo đường type 1