Bại não: Phát hiện sớm và phục hồi chức năng
Tỷ lệ mắc bại não khoảng 2/1.000 trẻ sinh ra sống; chiếm khoảng 30-40% tổng số trẻ khuyết tật. Hay gặp ở trẻ trai hơn trẻ gái. Phục hồi chức năng được ưu tiên và tiến hành sớm khi phát hiện bệnh.
Phát hiện sớm trẻ bại não
Dấu hiệu phát hiện sớm bại não khi 6 tháng tuổi*
Một trẻ bị một vài yếu tố nguy cơ khi 6 tháng tuổi có:
- Bốn dấu hiệu chính:
Trẻ có cơn co cứng hoặc/và chân duỗi cứng khi đặt đứng;
− Trẻ không kiểm soát đầu cổ hoặc/và không biết lẫy hoặc/và nằm sấp không ngẩng đầu;
− Hai tay trẻ luôn nắm chặt;
− Hai tay trẻ không biết với cầm đồ vật.
- Bốn dấu hiệu phụ
− Không nhận ra khuôn mặt mẹ.
− Ăn uống khó khăn.
− Không đáp ứng khi gọi hỏi.
− Khóc nhiều suốt ngày đêm sau sinh.
- Một số dấu hiệu khác
− Mềm nhẽo sau sinh.
− Không nhìn theo đồ vật.
− Không quay đầu theo tiếng động.
− Co giật.
Cần được khám để chẩn đoán xác định bại não và phục hồi chức năng sớm.
Phục hồi chức năng/ Điều trị
- Nguyên tắc Vận động trị liệu
− Các bài tập vận động được tiến hành càng sớm càng tốt. Và ngay sau khi phát hiện bại não và phải tuân theo thứ tự của các mốc phát triển về vận động thô: Kiểm soát đầu cổ > Lẫy > Ngồi > Quỳ > Bò > Đứng > Đi > Chạy.
− Phải phối hợp Vận động trị liệu song song với các biện pháp phục hồi chức năng khác.
- Phương pháp vận động
Tập luyện vận động
- Điều chỉnh các tư thế bất thường của tay và chân trẻ.
- Tập luyện các ch ức năng vận động theo các giai đoạn phát triển của trẻ như nâng đầu cổ, lăn lật,ngồi, bò, quỳ, đứng, đi…
- Kích thích và tạo thuận cho trẻ vận động một cách chủ động thông qua các hoạt động trò chơi để rèn luyện nhận thức về cảm giác: Xúc giác, thị giác, thính giác, vị giác.
- Kỹ thuật để điều chỉnh tư thế như bế nách, địu, nằm võng, xoay lẫy, ngồi, giữ thăng bằng, đứng..
Tập luyện sinh hoạt hằng ngày
- Kỹ năng sinh hoạt hàng ngày bao gồm: Ăn uống, vệ sinh, tắm rửa, mặc quần áo… của trẻ bại não thường bị ảnh hưởng.
- Trẻ bại não thể nặng thường phụ thuộc hoàn toàn vào sự giúp đỡ của gia đình trong mọi hoạt động sinh hoạt
- Nếu được huấn luyện sớm, đúng cách và kiên trì, nhiều trẻ bại não có thể tự lập trong cuộc sống hàng ngày. Điều này rất quan trọng, nhất là khi trẻ bại não trưởng thành.
Xin xem thêm tại
